بازی سازی با اسکرچ برای بچه ها بسیار جذاب است اما اسکرچ چیه؟اسکرچ یک زبان برنامهنویسی بصری فوقالعاده است که به شما امکان میدهد بدون نوشتن کدهای پیچیده، بازیهای تعاملی و انیمیشنهای جالب بسازید و اسکرچ یکی از بهترین زبان های برنامه نویسی بلوکی است . این ابزار برای مبتدیان و کسانی که میخواهند اولین گامهای خود را در دنیای برنامهنویسی بردارند، بسیار مناسب است.
مراحل ساخت بازی اسکرچ:
نصب اسکرچ:
به وبسایت رسمی اسکرچ به آدرس (scratch.mit.edu) مراجعه کرده و آخرین نسخه نرمافزار را دانلود و نصب کنید. اسکرچ به صورت رایگان در دسترس است و برای سیستمهای عامل مختلف قابل نصب میباشد.
ایجاد یک پروژه جدید:
پس از باز کردن اسکرچ، روی دکمه “Create” کلیک کنید تا یک پروژه جدید ایجاد شود.
طراحی شخصیتها و پسزمینه:
از بخش “Sprites” برای طراحی یا انتخاب شخصیتهای بازی خود استفاده کنید. میتوانید از کتابخانهی گستردهی شخصیتهای آماده اسکرچ استفاده کنید یا خودتان شخصیتهای جدیدی ایجاد کنید.
برای طراحی پسزمینه، به بخش “Backgrounds” بروید و یک پسزمینه مناسب برای بازی خود انتخاب یا ایجاد کنید.
نوشتن کدهای بازی اسکرچ:
در بخش “Code” بلوکهای مختلفی را پیدا خواهید کرد که هر کدام یک عملکرد خاص را انجام میدهند. با کشیدن و رها کردن این بلوکها، میتوانید به شخصیتهای خود دستور دهید تا حرکت کنند، صدا تولید کنند، با هم تعامل داشته باشند و…
نکات مهم ساخت بازی اسکرچ:
ساخت بازی با اسکرچ یک راه عالی برای یادگیری برنامهنویسی است. برای ایجاد یک بازی جذاب در اسکرچ، به این نکات توجه کنید:
سناریوی جذاب – قبل از شروع کدنویسی، داستان و هدف بازی را مشخص کنید.
کنترلهای ساده – از دستورات آسان برای حرکت کاراکترها استفاده کنید تا بازی کاربرپسند باشد.
گرافیک مناسب – از پسزمینهها و شخصیتهای جذاب برای افزایش جذابیت بصری بهره ببرید.
استفاده از متغیرها – برای امتیازدهی، شمارش زمان و مدیریت مراحل بازی از متغیرها استفاده کنید.
شرطها و حلقهها – با ترکیب شرطها و حلقهها، چالشهای متنوعی در بازی ایجاد کنید.
با رعایت این اصول، میتوانید یک بازی حرفهای و سرگرمکننده در اسکرچ بسازید!
منابع آموزشی:
- وبسایت رسمی اسکرچ: در وبسایت رسمی اسکرچ، آموزشهای ویدئویی و متنی بسیاری برای مبتدیان و افراد با تجربه وجود دارد.
- یوتیوب: در یوتیوب ویدئوهای آموزشی بسیار زیادی در مورد اسکرچ وجود دارد که میتوانید با جستجوی عباراتی مانند “آموزش ساخت بازی با اسکرچ” به آنها دسترسی پیدا کنید.
- انجمنهای آنلاین: در انجمنهای آنلاین مانند انجمن رسمی اسکرچ میتوانید سوالات خود را بپرسید و از تجربیات دیگران استفاده کنید.
با اسکرچ میتوانید انواع بازیهای مختلفی از جمله بازیهای ماجراجویی، پلتفرمر، مسابقهای و… بسازید.


بازیهای معروفی که با اسکرچ میتوان ساخت
با اسکرچ میتوان بازیهای معروفی را بازسازی یا بازیهای خلاقانهای ساخت که شباهت زیادی به عناوین محبوب دارند. در ادامه، چند ایده از بازیهای معروف که میتوان با اسکرچ ساخت را معرفی میکنم:
۱. بازیهای کلاسیک
Pac-Man – ساخت یک بازی که در آن شخصیت اصلی در یک هزارتو حرکت میکند و نقطهها را میخورد، در حالی که باید از ارواح فرار کند.
Space Invaders – یک بازی تیراندازی که در آن بازیکن باید با سفینهی خود، دشمنان فضایی را نابود کند.
Flappy Bird – یک بازی که در آن بازیکن باید پرندهای را کنترل کند و بدون برخورد به موانع، مسیر را طی کند.
۲. بازیهای آرکید و پلتفرمر
Super Mario – میتوان یک نسخهی ساده از ماریو را طراحی کرد که بازیکن در آن از روی موانع میپرد و سکه جمع میکند.
Doodle Jump – بازیای که در آن شخصیت اصلی باید روی سکوهای مختلف بپرد و بالاتر برود.
Geometry Dash – بازیای که در آن یک مربع باید از روی موانع بپرد و به خط پایان برسد.
. بازیهای فکری و معمایی
Sudoku – میتوان یک نسخه ساده از سودوکو ساخت که اعداد در جای درست قرار گیرند.
Tic-Tac-Toe (دوز) – طراحی یک بازی دوز که در آن دو بازیکن یا یک بازیکن در برابر هوش مصنوعی بازی کنند.
2048 – ترکیب کردن اعداد برای رسیدن به عدد ۲۰۴۸.
۴. بازیهای مسابقهای و ورزشی
Need for Speed (بازی مسابقهای) – طراحی یک بازی رانندگی ساده که در آن بازیکن باید ماشین خود را از بین موانع عبور دهد.
FIFA یا PES ساده – ساخت یک بازی فوتبال دوبعدی که در آن بازیکنان بتوانند به توپ ضربه بزنند.
Basketball Shoot – یک بازی که در آن بازیکن باید توپ را داخل سبد بیندازد.
۵. بازیهای جنگی و اکشن
Call of Duty (نسخه دوبعدی) – میتوان یک بازی جنگی دوبعدی با تیراندازی و دشمنان متحرک طراحی کرد.
Bow and Arrow – یک بازی که در آن بازیکن باید با کمان و تیر، اهداف را بزند.
Battle Royale ساده – طراحی یک بازی که در آن بازیکن باید با دیگران رقابت کند و زنده بماند.
۶. بازیهای شبیهسازی و مدیریتی
Minecraft 2D – طراحی یک نسخه دوبعدی از ماینکرفت که در آن بازیکن میتواند بلوکها را جمعآوری کرده و سازه بسازد.
Cooking Game – بازیای که در آن بازیکن باید غذاهای مختلف بپزد و به مشتریان تحویل دهد.
Farming Simulator – یک بازی که در آن بازیکن باید یک مزرعه را مدیریت کند و محصولات بکارد.
۷. بازیهای ترسناک و ماجراجویی
Five Nights at Freddy’s – طراحی یک نسخه ساده که در آن بازیکن باید از حملهی انیماترونیکها جلوگیری کند.
Escape Room – بازیای که در آن بازیکن باید با حل معماها از یک اتاق فرار کند.
Slenderman 2D – بازیکن باید در یک جنگل تاریک حرکت کند و از اسلندرمن فرار کند.
این بازیها را میتوان به راحتی در اسکرچ پیادهسازی کرد و حتی ویژگیهای جدیدی به آنها اضافه کرد تا جذابتر شوند.

چرا ساخت این بازیها با اسکرچ جذاب است؟
- یادگیری آسان: اسکرچ با رابط کاربری ساده و بلوکهای رنگی، یادگیری برنامهنویسی را برای همه آسان کرده است.
- خلاقیت: شما میتوانید با استفاده از اسکرچ، ایدههای خود را به واقعیت تبدیل کنید و بازیهای منحصر به فردی بسازید.
- اشتراکگذاری: میتوانید بازیهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و از نظرات آنها استفاده کنید.
- بستر مناسب برای یادگیری مفاهیم برنامهنویسی: اسکرچ به شما کمک میکند تا مفاهیم پایه برنامهنویسی مانند متغیرها، حلقهها، شرطها و توابع را به صورت عملی یاد بگیرید.
برای شروع ساخت بازی با اسکرچ به چه چیزهایی نیاز دارید؟
برای شروع کار با اسکرچ (Scratch)، به موارد زیر نیاز دارید:
1. تهیه یک دستگاه مناسب در شروع ساخت بازی اسکرچ
کامپیوتر یا لپتاپ: بهترین گزینه برای اجرای اسکرچ بدون محدودیت.
تبلت: اسکرچ نسخه آنلاین روی برخی تبلتها اجرا میشود، اما امکانات آن محدودتر است.
گوشی موبایل: نسخه رسمی اسکرچ برای موبایل وجود ندارد، اما میتوان از برنامههای مشابه مثل ScratchJr برای کودکان کوچکتر استفاده کرد.
2. اتصال به اینترنت (برای نسخه آنلاین)
میتوانید با ورود به سایت scratch.mit.edu به نسخه آنلاین دسترسی داشته باشید.
اگر اینترنت ندارید، میتوانید نسخه آفلاین Scratch Desktop را دانلود و نصب کنید.
3. یک حساب کاربری (اختیاری)
داشتن حساب در سایت اسکرچ به شما امکان ذخیره، اشتراکگذاری و ویرایش پروژههایتان را میدهد.
اگر قصد یادگیری و تمرین دارید، بدون حساب هم میتوانید پروژهها را ایجاد کنید، اما امکان ذخیره آنلاین نخواهید داشت.
4. آشنایی اولیه با مفاهیم برنامهنویسی (نیازی به دانش قبلی نیست)
درک مفاهیمی مثل دنباله دستورات، حلقهها، شرطها و متغیرها کمک میکند، اما اسکرچ برای تازهکارها طراحی شده و نیازی به دانش برنامهنویسی قبلی ندارد.
5. انگیزه و خلاقیت!
اسکرچ برای ساخت بازی، انیمیشن و داستانهای تعاملی بسیار مناسب است. بهتر است از همان ابتدا با ایدههای خلاقانه جلو بروید.
اگر برای آموزش اسکرچ به کودکان برنامهریزی میکنید، یک سناریوی ساده یا یک پروژه آزمایشی میتواند کمک کند تا بهتر یاد بگیرند.
نکات طلایی برای موفقیت در بازیسازی با اسکرچ
برای موفقیت در بازیسازی با اسکرچ، رعایت چند نکته کلیدی میتواند کمک زیادی کند:
۱. ایده و سناریوی جذاب بازی اسکرچ
– قبل از شروع، سناریو و مکانیک بازی را مشخص کن.
– بازی باید چالشبرانگیز باشد اما نه آنقدر سخت که بازیکن ناامید شود.
۲. طراحی کاراکترها و محیط بازی
از اسپرایتهای جذاب و متحرک استفاده کن.
پسزمینهها را طوری طراحی کن که متناسب با فضای بازی باشند.
۳. کدنویسی بهینه و منطقی در بازی اسکرچ
– از متغیرها و بلوکهای توابع برای سادهسازی کدها استفاده کن.
– برای حرکات و تعاملات، شرطها و حلقهها را بهدرستی تنظیم کن.
– مدیریت برخوردها (مثل برخورد با موانع یا دشمنان) را اصولی انجام بده.
۴. اضافه کردن افکتهای صوتی و گرافیکی
– صداگذاری به هیجان بازی اضافه میکند.
– انیمیشنهای ساده مثل تغییر رنگ، پرش یا لرزش میتوانند تجربهی بازی را بهتر کنند.
۵. ایجاد تعادل در سختی بازی
– اگر بازی خیلی سخت یا خیلی آسان باشد، جذابیتش کم میشود.
– میتوانی با افزایش تدریجی سختی (مثلاً سریعتر شدن دشمنان) بازی را متعادل کنی.
۶. رفع اشکال و تست بازی اسکرچ
– بازی را چندین بار اجرا کن و مشکلات آن را برطرف کن.
– از دیگران بخواه که بازی را تست کنند و نظر بدهند.
۷. استفاده از ایدههای خلاقانه در ساخت بازی اسکرچ
– اضافه کردن مراحل مخفی، امتیازهای ویژه و چالشهای متنوع باعث میشود بازی جذابتر شود.
– ویژگیهای خاص مثل تایمر، مأموریتهای جانبی یا امتیازهای مخفی را امتحان کن.
۸. انتشار و دریافت بازخورد
– بازیات را در وبسایت اسکرچ منتشر کن.
– به بازخوردهای دیگران توجه کن و بازی را بهبود بده.
نتیجه: اگر این نکات را رعایت کنی، میتوانی بازیهایی بسازی که نهتنها برای خودت لذتبخش باشند، بلکه دیگران هم از آنها استقبال کنند.
شرکت در مسابقات جهانی اسکرچ
برای شرکت در مسابقات جهانی اسکرچ یا سایر رقابتهای بینالمللی برنامهنویسی، باید به نکات زیر توجه کنید:
- ایده خلاقانه و نوآورانه
داشتن یک ایده جذاب و منحصربهفرد مهمترین عامل برنده شدن است. سعی کنید پروژهای بسازید که مشکل خاصی را حل کند یا یک تجربه جدید به کاربران بدهد.
- رعایت استانداردهای کدنویسی
کدهای اسکرچ باید تمیز، بهینه و خوانا باشند. استفاده درست از بلوکهای تو در تو، متغیرها و کلونها باعث میشود پروژه حرفهایتر باشد.
- طراحی بصری جذاب
استفاده از پسزمینههای زیبا، شخصیتهای متحرک و افکتهای صوتی تجربه کاربری را بهبود میبخشد و داوران را تحت تأثیر قرار میدهد.
- تست و رفع باگها
قبل از ارسال پروژه، آن را چندین بار تست کنید و بازخورد بگیرید. یک بازی یا پروژهای که بدون باگ اجرا شود شانس بیشتری برای برنده شدن دارد.
- ارائه و مستندسازی قوی
باید بتوانید ایده و نحوه عملکرد پروژه را به خوبی توضیح دهید. استفاده از یک ویدئوی معرفی یا یک فایل مستندات به درک بهتر داوران کمک میکند.
- رعایت قوانین مسابقه
هر مسابقه قوانین خاص خودش را دارد، مثل رده سنی، محدودیت زمانی و قالب ارسال پروژه. حتماً آنها را مطالعه کنید تا مشکلی در پذیرش پروژه نداشته باشید.
با رعایت این نکات، میتوانید در مسابقات جهانی اسکرچ عملکرد خوبی داشته باشید و شانس برنده شدن خود را افزایش دهید!
منابع:
1. راهنمای اسکرچ از سایت رسمی:
https://scratch.mit.edu
2. آموزش ساخت بازی در اسکرچ از Khan Academy:
https://www.khanacademy.org/computing/computer-p
3. منابع رایگان یادگیری اسکرچ از Coursera:
rhttps://www.coursera.org/learn/scratch-programming